درمان اختلال روابط جنسی : مشکل جنسی یا اختلال جنسی به هر گونه مشکل در طول چرخه پاسخ جنسی اطلاق می‌گردد که سبب می‌شود زوجین یا یکی از آنها از روابط جنسی شان رضایت نداشته باشند. چرخه پاسخ جنسی دارای 4 مرحله زیر است: میل جنسی، مرحله تحریک جنسی یا برانگیختگی جنسی، ارگاسم و فرونشینی.
به رغم اینکه تحقیقات نشان داده‌اند که اختلال جنسی مشکلی شایع در میان زنان و مردان است ( 43% از زنان و 31% از مردان این مشکل را دارند )، اما اکثر افراد تمایلی به بیان آن ندارند یا خجالت می‌کشند در مورد آن صحبت کنند. خوشبختانه بسیاری از موارد اختلال جنسی قابل درمان هستند، لذا لازم است که این مسئله را با شریک جنسی خود یا پزشک‌تان در میان بگذارید.
علت اختلال روابط جنسی چیست
مشکلات روانی یا جسمی می‌توانند عامل بروز این اختلال باشند.
- عوامل جسمی : بسیاری از بیماری‌های جسمی می‌توانند در عملکرد جنسی اختلال ایجاد کنند، نظیر دیابت، بیماری قلبی، بیماری‌های عصبی، اختلالات هورمونی، یائسگی و بیماری‌های مزمن از قبیل بیماری کلیوی یا نارسایی کبد و همچنین مصرف الکل و مواد مخدر. علاوه بر این، عوارض جانبی داروهای بخصوصی نظیر برخی از داروهای ضد افسردگی، می‌توانند بر میل و عملکرد جنسی فرد تاثیر بگذارند.
- عوامل روانی : اضطراب و استرس کاری، نگرانی درمورد عملکرد جنسی، مشکلات مربوط به روابط زوجین، افسردگی، احساس گناه یا اثرات سواستفاده جنسی در گذشته از جمله علل روانی هستند که بر عملکرد جنسی فرد تاثیر می‌گذارند.
چه کسانی در معرض اختلال جنسی هستند ؟
هم زنان هم مردان تحت تاثیر اختلال جنسی قرار دارند. مشکلات جنسی در بزرگسالان در هر سنی روی می‌دهد. اما معمولا در سالخوردگان شایع‌تر است چرا که سلامتی این افراد بخاطر کهولت سن کاهش می‌یابد.
درمان قطعی اختلال روابط جنسی برای زنان
شایع‌ترین مشکلات مربوط به اختلال جنسی در زنان عبارتند از:
- میل جنسی مهار شده: در این حالت میل یا علاقه‌ای به رابطه جنسی وجود ندارد. تغییرات هورمونی، بیماری‌ها و درمان‌های مربوط به آنها (مثل سرطان و شیمی درمانی)، افسردگی، بارداری، استرس و خستگی از جمله عواملی هستند که در فقدان میل جنسی نقش دارند. دلزدگی و یکنواختی در روابط جنسی و نیز عوامل مربوط به سبک زندگی نظیر شغل و مراقبت از فرزندان می‌توانند منجر به بروز فقدان میل جنسی شوند.
- ناتوانی در تحریک شدن: ناتوانی در تحریک شدن در زنان غالبا به این دلیل است که واژن برای رابطه جنسی به قدر کافی لغزنده و روان نیست. این ناتوانی همچنین می‌تواند به دلیل اضطراب یا تحریک ناکافی زن برای رابطه جنسی باشد. علاوه بر این، محققان در حال بررسی تاثیر مشکلات گردش خون بر واژن و کلیتوریس هستند که یافته‌های آنها می‌تواند به رفع مشکلات برانگیختگی کمک کنند.
- فقدان ارگاسم (آنورگاسمی): زنانی که فقدان ارگاسم دارند به اوج لذت جنسی نمی‌رسند و این امر خود می‌تواند ناشی از مهار جنسی، بی تجربگی، عدم آگاهی و عوامل روانی نظیر احساس گناه، اضطراب یا آسیب و سوء استفاده جنسی در گذشته باشد. عوامل دیگری چون تحریک ناکافی، برخی داروها و بیماری‌های مزمن نیز در فقدان ارگاسم نقش دارند.
- مقاربت دردناک: آندومتریوز، توده لگنی، کیست تخمدان، التهاب واژن، خشکی واژن، وجود زخم ناشی از جراحی یا بیماری‌های مقاربتی از جمله مشکلاتی هستند که باعث احساس درد در حین دخول می‌شوند. به انقباض غیر ارادی و دردناک عضلات خارجی مهبل واژینیسموس (اختلال درد دخول تناسلی) گفته می‌شود. این بیماری ممکن است به دلیل ترس از درد دخول و نیز فوبیای جنسی یا تجربه دردناک یا تلخ گذشته روی دهد.
تشخیص اختلال روابط جنسی در زنان
برای تشخیص اختلال جنسی در زنان، پزشک احتمالا در ابتدا به معاینه و ارزیابی کلی علائم می‌پردازد. همچنین ممکن است معایناتی روی لگن برای ارزیابی سلامت اندام‌های تولید مثلی انجام دهد. پزشک ممکن است آزمایش پاپ اسمیر انجام دهد تا تغییرات سلول‌های گردن رحم (جهت بررسی سرطان یا عارضه پیش سرطانی) را ارزیابی نماید. همچنین ممکن است آزمایشات دیگری برای فرد تجویز کند تا مطمئن شود که بیماری دیگری عامل بروز این اختلال نیست.
بررسی نگرش‌های شما درمورد رابطه جنسی و نیز سایر عوامل احتمالی دخیل در بروز این اختلال (نظیر ترس، اضطراب، سوء استفاده/آسیب جنسی در گذشته، مشکلات در روابط یا مصرف الکل و مواد مخدر) به پزشک کمک خواهند کرد تا علت اصلی این مشکل را بیابد و توصیه‌های درمانی مناسبی به شما ارائه دهد.
اختلال جنسی زنان چگونه درمان می‌شود
درمان اختلال جنسی زنان یک کار تیمی بین زن، پزشکان و درمانگران آموزش دیده است، که روشی مطلوب برای رفع این مشکل محسوب می‌شود. اختلالات جنسی عمدتا با رفع عوامل زمینه ساز آن (یعنی مشکلات فیزیکی و روانی) درمان می شوند. راهکارهای دیگری برای درمان این اختلال وجود دارند که بر موارد زیر تمرکز دارند:
- آموزش: آموزش درمورد آناتومی بدن انسان، عملکرد جنسی و تغییرات طبیعی مربوط به بالا رفتن سن و نیز رفتارهای جنسی و پاسخ‌های مناسب به آنها می‌تواند به زنان کمک کند تا بر اضطراب خود در خصوص عملکرد جنسی غلبه کنند.
- افزایش تحریک: که استفاده از ابزارهای تحریک کننده (فیلم یا کتاب)،خودارضایی و تغییر روش‌های تکراری رابطه جنسی را شامل می‌شود.
- ارائه تکنیک‌های حواس‌پرتی: خیالپردازی‌های شهوانی یا غیر شهوانی، تمرینات مقاربتی؛ می توان به کمک موسیقی، فیلم‌ها یا برنامه‌های تلوزیونی آرامش فرد را افزایش و اضطراب او را کاهش داد.
- ترغیب به فعالیت جنسی غیر دخولی: رابطه جنسی غیردخولی (فعالیت جنسی که تحریک فیزیکی صورت می‌گیرد اما دخول انجام نمی‌شود) نظیر ماساژ بدنی، می‌تواند در جهت افزایش احساس راحتی و ارتباط بین همسران بکاربرده شود.
- کاهش درد: استفاده از روش‌های آمیزشی که زن می‌تواند عمق دخول آلت را کنترل نماید می‌توان درد را تا حدی کاهش دهد. روان کننده‌های واژن می‌توانند درد ناشی از برخورد آلت به دیواره واژن را کاهش دهد، دوش آب گرم قبل از نزدیکی به افزایش آرامش کمک می‌کند.
آیا اختلال جنسی زنان قابل درمان است
موفقیت در درمان اختلال جنسی زنان به علت اصلی این مشکل بستگی دارد. اختلالات مربوط به بیماری جسمیِ قابل درمان یا برگشت‌پذیر چشم‌انداز خوبی دارند.
برای اختلال جنسی خفیفی که از استرس، ترس یا اضطراب نشات می‌گیرد غالبا مشاوره، آموزش و بهبود مهارت‌های ارتباطی میان همسران جواب می‌دهد.
نقش هورمون‌ها در اختلال جنسی زنان
هورمون‌ها نقش بسزایی در تنظیم عملکرد جنسی زنان دارند. با کاهش هورمون زنانه استروژن در اثر بالارفتن سن و شروع دوره یائسگی، واژن به خشکی می‌گراید و حساسیت اندام تناسلی کم می‌شود. تحقیقات نشان دادند که سطوح پایین هورمون مردانه تستوسترون نیز در کاهش برانگیختگی جنسی، کاهش حساسیت اندام‌های تناسلی و ارگاسم نقش مهمی دارد. محققان هنوز در حال بررسی فواید هورمون‌ها و سایر داروها، نظیر داروی ویاگرا، در درمان مشکلات جنسی زنان هستند.
هیسترکتومی یا زهدان‌برداری چه تاثیری بر اختلال جنسی زنان دارد؟
بسیار از زنان پس از عمل یسترکتومی یا زهدان‌برداری (برداشتن رحم با عمل جراحی) تغییراتی را در عملکرد جنسی‌شان احساس می‌کنند. کاهش میل جنسی و حساسیت اندام تناسلی و نیز خشکی واژن ازجمله این تغییرات هستند. مشکلاتی از این قبیل می‌توانند با تغییرات هورمونی ناشی از برداشتن رحم همراه باشند. علاوه بر این، در طول عمل جراحی ممکن است به رگ‌های خونی و اعصابی که در عملکرد جنسی نقش مهمی دارند آسیب وارد شود.
یائسگی چه نقشی در اختلال میل جنسی دارد؟
کاهش هورمون استروژن با شروع دوره یائسگی می‌تواند تغییراتی در عملکرد جنسی زنان ایجاد کند. تغییرات عاطفی که معمولا یائسگی به همراه دارد می تواند بر شدت بی‌میلی زنان به رابطه جنسی یا ناتوانی آنها در تحریک شدن بیافزاید. به به کمک ﺩﺭﻣـﺎﻥ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻨـﻲ ﺑﺎ ﻫﻮﺭﻣﻮﻥ (HRT) یا روان کننده‌ها خشکی واژن و کاهش حساسیت اندام تناسلی بهبود می یابند که خود می توانند از عوامل مهم بروز اختلال جنسی در زنان باشند. مصرف قرص اسپمیفن به صورت روزانه بافت واژن را ضخیم‌تر می‌سازد و از آسیب‌پذیری آن می‌کاهد.
لازم به ذکر است که برخی زنان یائسه افزایش رضایت جنسی را بیان کردند، یکی از دلایل این امر آن است که دیگر اضطراب بارداری ندارند. بعلاوه، در این سن دغدغه‌های مربوط به فرزندپروی به مراتب کمتر هستند و این امر سبب می‌شود آرامش بیشتری داشته باشند و از رابطه جنسی با شریک جنسی خود لذت ببرند.
چه زمان باید برای اختلال جنسی به پزشک مراجعه کنم؟
بسیاری از زنان هر از گاهی با مشکلات جنسی مواجه می‌شوند. اما، زمانی که این مشکلات ادامه پیدا می‌کنند، می‌توانند منجر به رنج و اندوه زن و شریک جنسی‌اش شوند و تاثیر منفی بر رابطه‌شان بگذارد. چنانچه متوجه چنین مشکلاتی در عملکرد جنسی‌تان شدید، برای ارزیابی و درمان به پزشک خود مراجعه کنید.
